Pawlpi Mite le Pawlpi Honghilhna Thu By Rev Fr Damian Dal!

Pawlpi honghilh na ci in ki gengen himah ta leh, pawlpi honghilh na Thu te koi a oma, koi ah kigelh a, kuate in gelha, koi sungah kisimthei dinghiam cih pawlpi mite atamzaw in ihthei khakei hi. Ei kawlgambuk Catholic thuzui te sungah pawlpi hilhna cih kammal ihzak munmahmah hangin, Pawlpi honghilhna Thu koi ah kasimthei dinghiam, koi ah kizong theidinghiam ci a angaihsun kha ngeilo leh, aphawkkha ngeilo thuzuimi pen 85% bang ki om dingin kingaih sunhi. Tua banah Pawlpi hongmakaih Siadawpi (Bishops) te leh 



Siampi (priests) te sung mahmah ahzong Pawlpi honghilhna laite, zongtangtang in, asimtangtang leh akan tangtang a, tua thute thuzui te tungah ahilhkik tangtang pen 5% omlo ding hi ci in ki umhi. Ei Kawlgam/Zogam Catholic thuzui mite adingin, Pawlpi honghilh nate ihsimtheih nang, mikim in eimau theih kawlpau zopau tetawh ihsimtheih nangin kigelhkhia zolo ahih manin zong, thuzui mite lakah Pawlpi honghilhna ci in, aki gengen hangin bangtaktak hiam, bangteng honghilh hiam, banghun in bang honghilh hiam cih ihthei kha kei hi.
Tua hi leh atom in Pawlpi honghilhna koi ah muthei ding ihhiam cih ih endinghi. Pawlpi honghilh na te in adiakdiak in Catechism of the Catholic Church aki ci, ei Tedim kamin Pasian Thubu akici Laibu ah kimu thei hi. Ahi zongin tua Pasian thubu pi pen Kawlpau in kinei zopan a, ei Tedim pua in kinei nailo hi. Tua ahih manin kawllai simthei te adingin tua Laibu in Laisiangtho zom ah aneihtak, asimtak leh neihding simdinga akilawm penpen laibu ahihi. Ei pau tawh hongki gelhkhia Pasian Thubu nono te pen tua Laibu pi sungpan tawmtawm hong lakhia in, hongkiletkhia hi a, Pasian Thubu acing hinai lo hi. Mailam ah eipau tawh neihzawhding zong i lamen lai hi.
Anih na ah, Pawlpi honghilhna Thu te pen, amasa pen in, a Lianbel siampipa le leitungbup siadaw te khempeuh ii kikupna pi pan honghilhkhiat thu te ahihi. Tua bang thu kikup napi pen Pawlpi kipat cilpan kipan tu niciang dong Pawlpi in 21 vei na nei a, anunung penpen in, Vatican II honghilhna akici, 1962-1965 sungteng in Vatican City ah Pawlpi bup Siadaw te le a Lianbel Siampi pa ii Ecumenical Council pan hongki hilh na Laibu ah kimu thei pen hi. Tua Laibu pen Vatican II kici hi. Hih Vatican II pen ei Catholic thuzui te a dingin, akigen theilo athupi mahmah thute honghilh na ahihi. Tua te sungah: Biakpiakna Thu (Sacrosanctum Concilium), Pawlpi Thu tawhkisai (Lumen Gentium), Laisiangtho leh Pasian Kammal cihthu tawhkisai (Dei Verbum),Tuhun leh Pawlpi (Gaudium et Spes) cih te banah, Pawlpi mite leh Christian ahilo mite biakna tawh kisai-in bangci kizop ding, Catholic thuzui te leh Sanggam Christian tekikal bangci kizopding cihthu te tampi honghilh hi.
Tua banah a Lianbel Siampi te (Pope) hong hilhna ahi Papal Encyclical cih lai te, Siadaw te leh a Lianbel Siampi pa ii ahunzui a honghilhna ahi, Synodal Exhortation cih te akipan Pawlpi honghilhna Lai te tampi om hi. Ahizong in hi Pawlpi hilhna te Kawlkam/Zokam tawh kiletkhia zo nailo hi. Banghangin kiletkhia zolo hiam ihcih ciangin,
1) Kammal kicing ihneih loh nahangin kammal pawlkhat te letkhiat nading amanin kiletkhia thei lo hi.
2) Kawlgam pan in tuate aletkhia theiding Theologians, Bible Scholars cih akipan Liturgist, cihte ki omzo nailo cileng ihkhial kei khading hi.
3) Kawlgam sunga om Siadaw te, Siampi te akipan biakna sungah Pilna sangnei te in laigelh, lai at pen Pasian nasep in angaihsut pen 1% ki omnai lo phial cileng ihkhial kei dinghi. Hi thu in ana penpen leh supna lianpen ahih nathu phawkhuai mahmah hi.
4) Abeisa hun in, Kumpi lampan in laigelha, laibu thohkhiat ding hanciamna te ah nawngkai natuamtuam om tawntung hi. Tu hun ciangin ahihleh suaktatak in kigelhthei ta ahihmanin lungdamhuai hi. Biakna sungah atheizaw deuh dinga ih ngaihsut ahi, Siadaw te, Siampi te, nungak siangtho, tangval siangtho leh thuzuimi te sungah mipil misiam te in Pasian thutawh kisai in lai honggelh keileh Pasian thutawh kisai in eipau eikamtawh aki gelhlo hidinga, Pasian hongpiak Eipau,Eikam, Eilai pen leitungvai dingbeka, azangte hiding hanga, eilai tawh Pasian apahtawi theilo te ihsuak khading hi cihthu zong phawkhuai thukhat hongsuakta hi.
5) Diocese khat peuhpeuh ah Literature Commission pen athubek in om in, sazuk kipuak in kipua ciata, Pawlpi sungah laitawh nasep dinggel naleh hanciamna te ah, tha nemna lianpi omhi ci in kimu hi. Hi thu Kawlgam sung Diocese khempeuh ah atawm atam omciat hicih kithei hi. Banghanghiam ihcih ciangin, asemte leh vaipuak neite in nasemlo, hanciam lo hi lo zawin, Lai tawh nasep pen mikhat leh nih bek ii naseptheih hilo a, kipawlkhawm a nasep ahih manin, vaipuak neite ahuhding laigelh, lai at, kisam banah, mission nasep (Pasian nasep) a neihtheih ding athupi mahmah khat ahihi.
6) Anunung leh athupi mahmah khat in banghiam ihcih ciangin, Pasian thutawh laibu akigelh te Kawllai ahi a, Zolai (Tedim kam) tawh ahizongin kizuak zo mahmah lo hi. Agelh te in gelh in, asimding mi omlo cileng kikhial lo khading hi. Tua ahih manin, laigelh te leh, laibu thohkhia dingte adingpan in, haksat naleh lauthawngna tampi om hi. Banghanghiam cih leh Laigelh a, Laibu thohte pen lungsim leh thatang bekmah azian a azang te uh hi in, adang akisam tuamtuam te ah ngaihsuh zawhloh zahdongin haksat na om hi.
7) Athupi pen khat in, nasepkhop theihna lungsim kisampha pen hi. Commission om in, hongpan pihding om in himah ta leh, nasemkhawm theilo in, tangkia lungsim tawh na ih sepnopna lungsimin, Pawlpi thu tawhkisai, Laibu, Laitai, Labu, Laisiangtho cih a kipan nasepna khempeuh ah lawhcin na tawh hongkigamla sak semsem in, Pawlpi phattuam na zong tawmsak semsem hi.
Tua hi in, mailam hun ciangin, Pasian thutawh kisai Pawlpi honghilhna, a Lianbel siampi pa honghilhna, a kipan ahun tawh kituak a Pawlpi nuntak zia te ihneihzawh nading thuzui alianpen pan aneupen dongin Pasian piak Vaipuak kinei ahihna ihphawk dennangin athak in tha ihkipia hi.


Src:fb

0 coment�rios:

Post a Comment