ZOMI PAUNAK

ZOMITE'   PAUNAK   (  Zomi  proverbs ) 

• A  si  masa   puantuam  tang.
• Ai  leh  hen  bang.
• Ai  man  bang. 
• Ai  mit  deh  bang. 
• Aisa  a  pi  phei  pai,  a  no  zong  phei  pai. 
• Aisa  kua  han,  tap  kual  han. 
• Aisa  longeka  zol  bang. 
• Ak  bang  muh  tawm  ne. 
• Ak  geh  zawng  khal  bang. 
• Ak  gilgap  bang. 
• Ak  gul  mu  bang. 
• Ak  ihmu  bang. 
• Ak  luital  bang.
• Ak  tang  hong  bang. 
• Ak  tawphun  bang. 
• Ak  tui  ne  bang. 
• Akpi  hang  bang. 
• Akpi  lei  phiat  bang. 
• Akpi  ta  pha  bang. 
• Akta  duhgawl  kilawh  khuh. 
• Akta  mang  kuan  kitu  tu. 
• Aktui  suam  leh  Sila  suam. 
• Anmin  ngaklah  bang. 

• Baibek  zingtho  bang. 
• Bak  vat  bang. 
• Bal  hambawh. 
• Balteh  tung  a,  tui  tak  bang. 
• Bangkua  kanzolo  gatang  thawl. 
• Bawng  nuak  bang. 
• Bawng  zawngkhal  tho  in  bawm. 
• Beelto  le  khuai  sawk.
• Belawi  paak  bang. 
• Belgong  hek  le  tui  vatuk. 
• Beli  a  thawhkik  gah  zaw. 
• Beli  pak  bang.
• Bengngong  hopih  bang. 
• Biang  vaitung  bang. 
• Bikhalap  tui  taak  bang. 
• Bilpi  hat.
• Bui  a  phak   kuana  tawp. 
• Bui  lei  kei  in  zong    khua  ngai. 
• Bui  suangzawl  tuak  bang.
• Bul  kilok  lo  dawn  kilok. 

• Ciahkuan  baal  em. 
• Ciamnuih   gal  suak. 
• Ciangpum  a  eeksiak  bang. 
• Cici  ta  vaak. 
• Ciikpi  tawh  kibang. 
• Ciimnuai-a   sa   kibak,  Geltui  ah  kithuk. 
• Cil  siatsa  valh  kik  omlo. 

• Dahpa  lokhawh  bang. 
• Dahpa  taptung  kalh. 
• Dakdung    tuingak   bang. 
• Dek  lam  tuktum  zong  gal  suak. *( thei )
• Dim  gun  tuah. 
• Dimzang   kang,  kawlkang. 
• Duh  le  phuk   ki-im  mawh.
• Duh  omna  le  ngaih  omna. 

• Eek  den   kek   bang. 
• Eek  mu  bang. 
• Eek  nusiat  bang. 
• Eek  tamlua   vok   in  gai  lo. 
• Eek  teh  tutphah   bang. 
• Eek-awng   gei  bang.   Meikai   inn  ompih. 

• Gaigil  bang. 
• Gal  beng   tuahsia   bang. 
• Gal  kihtak,  Sa  kitak  baih. 
• Gal  phawnkuan   leh   ma  tut   kuan. 
• Gala   hang  gal  a  si,  Sa-a  hang  sa  a  si. 
• Gallu   kihta  gallu  tuak. 
• Galngam   thaltang    bang. 
• Gamkang   liau. 
• Gatang  sial  lei   loh. 
• Gataw   khah  bang. 
• Gilpi  le  Sakhau. 
• Gip  le  mei  bang. 
• Gip  zong  le  khuaizong   kituak. 
• Gitta  tuk  tun'.
• Gua  le  sing   kigawi   bang. 
• Gul  in  ka  mei  hong  sik  kha  hen  la,  ke'n  tu  leng. 
• Guta  suat  khialh  le  meima   phualsem. 

• Hakai  luphum.
• Hakai  pahtak  lung  heng. 
• Hampha  a  si  om  lo. 
• Hausa  gual  in  mualmong   a.
• Hausa  khualzin   bang. 
• Hausa  khualzin  kal. 
• Hausa  sialmei  let, khatvei  zo  sing  paak.
• Hausa  thu  le  naupang  thu.
• Hausa  ziak  in  tuikuang  ban. 
• Hawlsung   a  tui  sun  bang. 
• Hawmsem  nungta,  huaiham  si. 
• Hikpi  cipkhap   zong  bangzo  lo. 
• Humpi  cimawh  piauneel  baak. 

• I  gensiatte  tawh  kiteng  thei. 
• Inn  gua  hahlo  gam  gua  hah. 
• Innka   kilik  tuak. 

• Kampau  ding  tel  bang. 
• Kamsiam  ngai   dah  om  lo. 
• Lamphei  tawn  dah  om  lo. 
• Kamsiam  sial  lei  sang,  Kamsia  sial  liau. 
• Kaunei  kisung  siat.
• Kauphe  in  a  sih  nang  kungmui,  the  in  tui  sung  zuan. 
• Kauphe  lep  bang. 
• Kawl  tawl. 
• Kawlgal  le  zogal  khen  lo. 
• Kawlgit   suluk. 
• Kawlmang  thu  Akpi  in  phiat  nelh. 
• Kawlzang  tungsa  kah  tokik. 
• Kawlzawng  naipuan-in  kizem. 
• Kawlzong  tuidam  in  ki  ho. 
• Keel  lu  le  temta. 
• Keel  luphum  kilangh. 
• Keel  zawng   khal,  Sial    zawng  khalin  suangtum  tuak. 
• Khaikha   a  guiah   gah. 
• Khan  gual  gawisa  in  kihing   mang  lo. 
• Khan  in  gual  nei. 
• Khankha   maang  bang. 
• Khat  vang  in  za  tai. 
• Khatgawl  ah  khipi  tang  agah   ding  hi  kei. 
• Khatvei   khial  lo  leh  lampam  sikkhial  lo  omlo. 
• Khatvei  sim  sing  paak.
• Khau  sau  lua  kikai   awk. 
• Khawlkhawl  tung   baih  omlo. 
• Khekhat   khai,  khut  khat  tawi   bang. 
• Khitang   ciak  bang. 
• Khua  lalalte   hau   ngeilo. 
• Khuado  ni  zingsangin  zi  zong  ken. 
• Khuai  gip   mek    bang. 
• Khuai  lal  bang. 
• Khuaimu   zu  zong  zu,  Sangak   sa  zong  sa. 
• Khuapi  guahzu  satang   kang. 
• Khuapi   guahzuk  ni   zing   sangin  lo  zong  ken. 
• Kial  han,  zawn  han. 
• Kial  lap,  kial  lap  lo. 
• Kigul  luk. 
• Kii  khua  ah  kii'  nek  ne. 
• Kii  tui   ne  bang. 
• Kikeel  kii. 
• Ki-ui  tui. 
• Ki-ui  veih. 
• Komkim  tapasal  sagih  nei  zong  nua-kik. 

• Lamgei  singpi   bang. 
• Lamka  laia  ding  bang. 
• Lamnai  tawn  nuam,  behiang   kum  kua  a  tung  lo. 
• Lampi  ah  eek  tha  ken,  lam  paam  buk   deng  kei  un. 
• Lamsak  theii  le  lamkhang   theii  zong   kibang  lo. 
• Langbawm  a  eek-ah  awk. 
• Lawi   ken  kia   bang. 
• Lawi   pampeh. 
• Leei  le  ha  zong  kipet  kha  thei. 
• Leiba   le  Sakha   nuainung. 
• Liit  tawh  kibang. 
• Ling   kheikhiat  bang. 
• Lu  seel   leng   tawdawk,  taw  seel  leng  lu  dawk. 
• Lu  sum  zong   bingtawng  tawh  zom. 
• Lung   nuntak  bang. 
• Lungme   hawm   bang. 
• Lungsim   siam   le  tha   gumhat. 

• Maimom   khau  dawh. 
• Makthak  si  le  zing  guah  zu. 
• Man'  tha  zawt. 
• Mang   ngilh  nei  bang. 
• Manga  tui  nek  bang. 
• Mei   khoihkhoih   mit,  zang   khoihkhoih   tuk. 
• Mei  khu  lian  zuan,  tui  nak  ngak  masa. 
• Mei-am  kat  le  lungtang  kat. 
• Meicilhsa   zong  Pasal  sagih  in  hawm. 
• Meidawi  sazuk   han. 
• Meigong   lung  le  * ( leng )   sa  zatan. 
• Meigong  zi  zon. 
• Meikai  loin  guah  zu  lo. 
• Meima  lo  ah  tho  tu  lo. 
• Mi  bawlin  kimang  lo,  Eima  kibawlin  kimang   bek. 
• Mi  khuta  gul  mannuam. 
• Mihing   le  papo. 
• Mik  galsim  bang. 
• Mikkua   hawlh  bang. 
• Miksi  kua  tual   bang. 
• Miksi  lampi  bang. 
• Miksi   sa  zawn  bang. 
• Miksi   thovia  zong   mang   ki  guan. 
• Mimzang  a  lawi   kai. 
• Mincim   bang   cimcim. 
• Mipoi   kiko   nuam  lo. 
• Misi   kam  vaikhak   bang. 
• Mitsawk  ding   le  Sum  len  ding  kihei   lo. 
• Mizawng   pau  le  Akpi   kuan. 
• Mo  thak  bang. 
• Mual  khawl   masa. 
• Mual  singphuk   bang. 
• Mualmong   et  bang. 
• Mualmong   meikhu   zong   nuamtuam. 
• Muhloh   su    kilei   bek. 
• Mui   zang   lua   kipei  sat. 
• Munphuah   thak   in   nin   huai. 
• Mupi   ak  la   bang. 
• Mupi-a  et  va  ak  suak. 
• Muvanlai  in  a   kuam   hu. 
• Muvanlai   in   atui   khuai  lo. 
• Muvanlai   tangsa    nahkhawk  suak. 

• Naak  om  loin  tui  luang   thei   lo. 
• Nah  khawk   musi   suak.
• Nah   puahpeuh   zu,  niknuai  peuh   su. 
• Nahtang  bang  khil  kinei   tek. 
• Nahtang   ah   khuai   phul   lo. 
• Nakpheh   khau  vawh   bang. 
• Namtom    hauh  le  tuita  khan. 
• Namtom  ta  le  lamgei  sing  po. 
• Naugil   pai  le  thaltang   paai. 
• Naupang   biak  le  Hausa   biak. 
• Naupang   silpaak  deih. 
• Nausi  u  nuam,  u  si  nau   nuam. 
• Nauzaw  eektum  pua  lah. 
• Nauzaw  sin  le  theinah  nuai.
• Nauzaw  tang   zom  pet. 
• Neek  loh  buan   lawh. 
• Nene   puksi  om  lo. 
• Nga  gu  buah   bang. 
• Ngal  hapaaksa   tumkik  lo, Sakhi  sansa  vom  lo. 
• Ngal  hawksuah   bang. 
• Ngal  nuta   mansuah   bang. 
• Ngaltak  muan  luat  kitan  thei. 
• Ngapi  in  ngano   ne,  Mupi   in  muno   ne. 
• Nget  in  zong  petpet  a,  golpi   keh. 
• Ni  ham  taangbawh  leh  savun  tui  diah. 
• Nikteen  puansilh   sel  lianga  sa  lei. 
• Nu  le  Pa  thu  mang  a  nah  lawk  peek. 
• Nu  le  Pa'  hilh  loh  tagah   veih  peek.
• Numei  ciah  nuam  in   kam  zong.   
• Numei  gilo  a  eek  thakna  ah  thakik. 
• Numei  gilo  galtuam   do. 
• Numei  gilo  meikuang   taipih. 
• Numei  gilo  phung   sung   khen. 
• Numei  gilo   singkhuah  tuak. 
• Numei  in  ama  nawt,  sumkuangin   ali  khuat. 
• Numei  in  zawh  lah  nei  lo.
• Numei  khat  leh  singpuak  khat. 
• Numei  khua  le  sakhi  khua.
• Numei  le  vamim  khemnop. 
• Numei  lungsim   khut  lumleh. 
• Numei  meisak  a  mawh,  meikhang  ah  kiciam. 
• Numei  pau  le  Akpi  khuan. 
• Numei  tha  dah  sing  bul  tu. 
• Numei  thu  leh  sialpi  kii  in  kilam  lo. 
• Numei  vakvak  thusia   zong. 
• Numei   veih  peek  zong   nung  hei. 
• Nung  hei  lo  a  veih  peek. 
• Nunglam  buimei  tan,  mailam  gunkhau   tan. 
• Nunglam  mitnei   bang. 
• Nunglam  so  dawh. 
• Nunglam  tuktum  zong  gal  suak. 
• Nupa  kilungtuak   khua  khat   in  zo  lo. 
• Nupi  gal  gen. 
• Nupi   galzawh   le  lo  sau  galzawh. 

• Paipai  kisik  om  lo. 
• Pangpaleek   bang  kitung   nun  tuh. 
• Papaak  po  tuah   bang. 
• Pasal  gilo  gal  tuamdo. 
• Pasal  gilo  sa  liang  pet. 
• Pasal  kial  in  loma   kek. 
• Pasal  tup  le   ngal  tang  tup. 
• Pasal  vakvak  sum  zong. 
• Pasan   sialnek   bang. 
• Pawi   sa   huan. 
• Penglam  beel  lei. 
• Penglam   ci  seel. 
• Penglam  sial  phei  puak. 
• Penglam  su  luk. 
• Penglam  su  theih.
• Penglam  sum  theih.  
• Penglam  tu  pei. 
• Phalbi  mei  kang   bang. 
• Phim  le   khau   bang. 
• Phulum  phul  na'ng   leikha'n  pet  let. 
• Pute  le  lamsak   kineh  zo  lo. 
• Pute  le  lamtung   kidem  nuam  lo. 
• Pute  le  zawlta  in  lelh  nei  lo. 
• Putu  kisih  pih. 

• Sa  na  in  sadam  khawng. 
• Sa  si  taak  bang. 
• Sa  zang  kap  le  thuman  gen a  val. 
• Sahang   kam  sung  sawk   bang. 
• Sahang   kamsung  tungsa  kila  kik  zo  lo. 
• Sahang  pu  neih. 
• Saipum   tholsa,  Sai  mei  thol  lo. 
• Saisa   bang. 
• Sakhau  kuahsa   zong  tawp  kik. 
• Sakhi  a  pi  san,  a  no  san. 
• Sakhi   benglo  sakhi  tuak. 
• Sakhi  in  atat   nang   kuam   kua  khual. 
• Sakhi   mai   bang. 
• Sakhi  phawnkhiat   bang. 
• Sakhi   san  sa  vom  lo. 
• Sakhi  that  lo  ngaltang  tum. 
• Sakhi  tui  neekin   panleng. 
• Sakhi  vaupaak  kham  bang. 
• Sakhuai   bang. 
• Sangak  aibu  tom. 
• Sangak   nupa  bang. 
• Sangak   sa   nek. 
• Sangnau  pang  leh  zawng  hon. 
• Sapi  amahtangin  lian. 
• Sasi  tuak  bang. 
• Sazuk  kipuak. 
• Si  le  hing   kimu  bang. 
• Si  nung   bang. 
• Sial  in  siksik  le  neknek   thuah. 
• Sialkang  le  sialkang  kingai,  Sialvom  le  sialvom  kingai. 
• Sialkop  go  sa  zong   kikhen. 
• Sialpi  ta  mansuah   bang. 
• Sialtat  nung   a  sialdai  kai. 
• Siampi  lo  in   khua  kisat   mawh. 
• Siamsinna  le  vakiang   bu.
• Sih  thau  lot  bang. 
• Siing   le  sa   hel  bang. 
• Sim   zawng   in  zo  zawng   ko. 
• Simbeng  thahna  ah  zong  si  tak. 
• Simbeng   zong  kim  citciat   tangzang  kiguan. 
• Sing  a  paak  khempeuh   gah   kim  lo. 
• Sing  khuah  khat  kuang  zolo. 
• Sing  vang   a  gua  nuam  tuam,  Gua   vang  a   sing  nuam  tuam. 
• Singhawm  suanghawma   piang  mi  om  lo. 
• Singin   a  gah  lel  lo. 
• Sing  tung  va   tuang  bang. 
• Sum  u  nau,  sum  pata   om   lo. 

• Ta  khat  silo   le   ngaltak  pawn  lo  om  lo. 
• Taang  po  deih   le  tapa  deih. 
• Taangham   kin   bang. 
• Taangpi  le  hei  lung  heek  zo  om  lo.
• Tagah  khua  suak. 
• Tagah  kikhual  kumin   van  pi   a  zang  kawh. 
• Tagah  nawi   muh. 
• Tanga  si  kawl  in   kah. 
• Tanga-te  ai  neih. 
• Tangtel  sihtan   bang. 
• Tanu  pahtak  zawl  gai. 
• Teeksia  leh   naupang. 
• Teeksia   su  ip  lah. 
• Thadah   aak  tuam  siah. 
• Thadah  muu  leng  mu. 
• Thadah  pute'n  teng. 
• Thal  lam  cil  siat  bang. 
• Thang  Ho  le  Lian  Do  in  zong  mimtang,  taangtang  phel  hawm. 
• Thang  Ho  pi  bang. 
• Thankik  bang. 
• Thankik   hasia   paih   bang. 
• Thankik   za-ek   bah   bang. 
• The  bet  khiat  bang. 
• The  hawm   bang. 
• The  taw  bang. 
• Thu  gengen   ek  tawh   ki  zom. 
• Thu  hoih  gen  leh    sazaang  kap  val. 
• Thu  nungtheih  le  sa  nawhkap. 
• Thuneu  zong  thupi  suak   thei. 
• Thupha  kong   pua  kal  lo,  thusia   mual   kua  khum. 
• Thupi  kawi  kua  pha,  khaupi   thuap  kua  pha. 
• Thusia  omlo  in  thupha   om  lo. 
• Tong   khial  luang   in  sawng. 
• Tu  nai  lo  khe  khuang,  sa  man  nai  lo  tul  sui. 
• Tui  buaksuah  kiluak  kik  theilo. 
• Tui  kia    ci-mawh  nuih. 
• Tui  le  mei  kima  bek,  sung  le  pu  kima  ngei  lo. 
• Tui  le  nga  bang. 
• Tui  nak  ngak  masa. 
• Tui  pi  a  luan  na  ah  luang. 
• Tui  sung  pau  zong  bang  lo. 
• Tui  sung  veihpek  bang. 
• Tui  tang   lo  thuk   thei. 
• Tuisam   phul   bang. 

• U  lelh  nau  in  sawng,  nau  lelh  u  in  sawng. 
• U  zaw  bangbang  om  lo.
• Ui  eek  pua  bang. 
• Ui  hamham  ten  hong  pet  lo. 
• Ui  hang  hawlh  bang. 
• Ui  le  keel  bang. 
• Ui  mei  kang  bang. 
• Ui  mei  sik  khak. 
• Ui  mi  si  nek . 
• Ui  no  leei  ko. 
• Ui  no  mai  vil  bang. 
• Ui  nuam  bang. 
• Ui  pe  le  sa  guh  bawk. 
• Ui  pi  vakvak  saguh   bawk  tuak. 
• Ui  ta  a nekna  ah  zual. 
• Ui  tui  khu  lo  bang. 
• Ui  zin  hua  bang. 
• Uiphuk  dum  tuak  bang. 
• Uiphuk  gau  khak  bang. 
• Ui  Ki  Thang  khuado  sim  bang. 
• Um  gui  ah  mai  gal  lo, Mai  gui  ah  um  gahlo. 
• Um  gui  gam  bang. 
• Um  ngawng  tawng,  beel   ngawng  tawng  to. 
• Unau  sing  zawng   kitawng. 
• Up  lohte  mual  ah  ku  thei  zaw. 
• Upa  gilo   bawm  pum  pua.

• Va-ak  Utonga  kibawl  bang. 
• Vahui  suk  len  bang. 
• Vai  tun  tung. 
• Vakhu  nupa  bang. 
• Van  a  mu  leng  ko  lo,  kiang  a  thu  kum  lo om lo. 
• Van  paam  khual  na. 
• Vanpangdawn  a  muno  lak  bang.
• Vaphual  mopi  bang. 
• Vaphual  tangsa  va-ak  tang. 
• Veih  paipai  eek  tawh  kizom. 
• Veih  teh  ding  le  mit  a nin  tang  ding  kithei  khol  lo. 
• Vok  in  tulzum  ngak. 
• Vok  khial  huk  bang. 
• Vokkhialta  in  vokpi   kunngak  suan. 
• Vok le  ui  vai  kuan   khawm   bang. 
• Vokno  lan  bang. 
• Vokpi  bu  ngak  mang  ngei  lo. 
• Vokpi  hang  bang. 
• Vompi  halung  vei  bang. 
• Vompi  sa  hawm. 
• Vompi  taang   kham  bang. 
• Vot  si  dawn  bang. 
• Vuumtut  pawngden  nek. 

• Zangsial  in  a  pianna  khumvum  velzel. 
• Zawhngeu   eek  phum. 
• Zawhngeu  lampai  bang. 
• Zusa  tai  nua  ah,  zawh  ngeu  tho. 
• Zawhngeu  leh  Uipi  om  khawm. 
• Zawhngeu   mai  phiat. 
• Zawhngeu  sa  pang  bang. 
• Zawhngeu  ta  neih. 
• Zawhngeu  thal  khiat  bang. 
• Zawlta  le  bikha  boih  baih. 
• Zawng  a  thei  lo  zawng   theisak. 
• Zawng  in  ama  taw  khawng  thei  lo  a,  mi  taw  kheng  ko. 
• Zawng  lo  hon.
• Zawng  lo  le  manglu    ki  khek. 
• Zawng  meima  neih. 
• Zawng  nek  ngau  in  thal  pua. 
• Zo  sial   phual. 
• Zu  duh  lo  in  zu  lup  lo,  sa  duh  lo  in  sa  go  lo. 
• Zu  hawm  hampha,  sa  hawm  ham  sia. 
• Zu  hei  tamlua  kuakhak  lo. 
• Zu  in  va  in  zong  a  gawl  sih  pih. 
• Zuau  in  a  khap  tawn. 
• Zum  le  saili-a  si  om  lo.